Invloed leefomgeving op gezondheid houdt Brabanders wakker
De bezorgdheid van Brabantse inwoners over de gevolgen van de fysieke leefomgeving, klimaatverandering en energiecrisis op de eigen gezondheid is hoog. Daarnaast ervaren veel Brabantse inwoners hinder van verschillende aspecten van de fysieke leefomgeving zoals geluid en geur. Toch zijn de meeste inwoners positief over de eigen leefomgeving.
Dit blijkt uit de resultaten van de monitor Gezonde Leefomgeving 2022. De Brabantse GGD’en roepen gemeenten op om deze resultaten aan te grijpen om samen met inwoners de fysieke leefomgeving te verbeteren en inwoners bewust te maken van de eigen invloed hierop. Dit sluit aan bij de uitgangspunten van de omgevingswet en het Gezond Actief Leven Akkoord (GALA).
Mark van Beers sectormanager Gezondheidsonderzoek en -beleid van de GGD West-Brabant namens de drie Brabantse GGD’en:“Gezond leven start met een omgeving die daarop is ingericht. Als we de handen ineenslaan, is er een toekomst waarin gezondheid prioriteit nummer één is. Voor iedereen en overal. Ook bij initiatieven in het ruimtelijk domein. Samen werken aan een omgeving die uitnodigt tot ontmoeten, die bijdraagt aan gezondheidswinst voor de huidige een komende generaties. De resultaten uit deze monitor geven inzicht in waar we samen kwetsbare inwoners moeten ondersteunen.”
Zet in op een gezonde fysieke leefomgeving die uitnodigt tot bewegen en ontmoeten
De meeste inwoners zijn positief over de leefomgeving: Brabanders vinden de buurt aantrekkelijk om in te bewegen, ervaren voldoende groen in de buurt en beoordelen de eigen woonomgeving met een voldoende. Tegelijk voldoen steeds minder inwoners aan de beweegrichtlijn en gaan minder vaak lopend of fietsend naar werk. Ook ervaart bijna de helft van de inwoners onvoldoende sociale samenhang in de buurt. Een gezonde en aantrekkelijke inrichting van de fysieke leefomgeving bevordert gezondheid en brengt mensen meer in beweging en nodigt uit tot ontmoeting.
Bescherm kwetsbare inwoners tegen gezondheidsrisico’s
Veel Brabanders ervaren hinder vanuit de fysieke leefomgeving. Ruim één op de vijf inwoners voelt zich ernstig gehinderd door geluid. Verkeer is hierbij de grootste veroorzaker van geluidsoverlast. Daarnaast wordt ruim één op de tien inwoners ernstig gehinderd door geur. Uit onderzoek blijkt dat ongunstige omgevingsfactoren vaker voorkomen in kwetsbare wijken, denk bijvoorbeeld aan vocht en schimmels in huis. En uit de cijfers blijkt dat inwoners die moeite hebben met rondkomen veel vaker heel of extreem bezorgd zijn over de energiecrisis. Ook hebben zij vaker te maken met schimmel/vocht in woon/slaapkamer. Focus daarom bij de inrichting van de fysieke leefomgeving op kwetsbare wijken.
Realiseer gezondheidswinst door schone(re) lucht
Ruim twee op de drie inwoners in Brabant is bezorgd over de gezondheidsrisico’s van blootstelling aan fijnstof en bijna twee op de drie inwoners is bezorgd over de blootstelling aan stikstof. Bronnen die bijdragen aan een slechte luchtkwaliteit zijn onder andere wegverkeer, houtrook, industrie en veehouderijen. Inwoners maken zich zorgen over deze bronnen en/of ervaren er hinder van. Deze cijfers onderstrepen het belang van schone lucht voor het behalen van gezondheidswinst voor inwoners. In 2022 concludeerden de Brabantse GGD’en op basis van onderzoek al dat inwoners van Brabant gemiddeld bijna een jaar (358 dagen) korter leven als gevolg van luchtvervuiling. De GGD’en in Brabant roepen gemeenten dan ook op om zich aan te sluiten bij het Schone Lucht Akkoord (SLA) voor zover zij dit nog niet deden. Wanneer gemeenten aansluiten bij het SLA krijgen zij toegang tot instrumenten en voorbeelden voor het vormgeven van beleid en ondersteuning bij het opstellen van uitvoeringsplannen.
Bescherm inwoners tegen de gevolgen van klimaatverandering
De wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt klimaatverandering de grootste bedreiging voor de volksgezondheid. Twee derde van de Brabantse inwoners is (een beetje) bezorgd over de invloed van klimaat op de eigen gezondheid. Bijna één op de tien inwoners is extreem bezorgd. In de aanpak van klimaatadaptatie is aandacht nodig voor technische maatregelen, daarnaast is het heel belangrijk om aandacht te hebben voor het perspectief van de inwoners.
Monitor gezonde leefomgeving uniek in Nederland
De monitor gezonde leefomgeving is een vragenlijstonderzoek naar de beleving van de leefomgeving onder inwoners van 18 jaar en ouder in Brabant. De drie Brabantse GGD’en namen het initiatief voor deze monitor. De monitor gezonde leefomgeving is alleen in Brabant toegevoegd als extra module aan de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen in 2022. Deze belevingscijfers over de leefomgeving combineren wij met feitelijke cijfers over de leefomgeving op de Brabantse Omgevingsscan (BrOS).
