Gezonde en veilige leefomgeving

(Door)ontwikkelen en verspreiden van kennisproducten die inzicht geven in publieke gezondheid & veiligheid ter bewaking, bescherming en bevordering hiervan.

Academische Werkplaats Gezonde Leefomgeving

Een gezonde leefomgeving is een omgeving die mensen als prettig ervaren, die uitnodigt tot gezond gedrag en die zo weinig mogelijk drukt op de gezondheid. Een ongezond binnen- en buitenmilieu veroorzaakt 4% van de ziektelast in ons land. De Academische Werkplaats Gezonde Leefomgeving (AWGL) biedt een platform waarin GGD’en samen met universiteiten en andere kennisinstellingen onderzoek doen naar vraagstukken van gemeenten op het raakvlak omgeving en gezondheid. Voorbeelden van onderzoeksthema’s waaraan het team onderzoek van de GGD West-Brabant heeft bijgedragen zijn (geur)overlast door veehouderijbedrijven, duurzaam en gezond wonen, en elektrisch rijden. Meer informatie op de website van de Academische Werkplaats Gezonde Leefomgeving

Brabantse Omgevingsscan

De monitoring van gezondheid in relatie tot de fysieke leefomgeving is opgenomen in de nieuwe omgevingswet die in 2023 van start gaat. Om ons tijdig voor te bereiden op deze nieuwe wet, zetten we in op goede informatievoorziening over dit thema. Dit doen we met de Brabantse Omgevingsscan(BrOS), die begin 2019 is gelanceerd. Hierin zetten we voor thema’s als geluidshinder, hitte en gezonde mobiliteit de belevings- en feitelijke cijfers bij elkaar, maar geven we ook advies hoe je als gemeente met deze onderwerpen aan de slag kunt. We werken hierin samen met GGD Hart voor Brabant, GGD Brabant-Zuidoost en Het PON & Telos.

Hittestress

In het data-uitwisselingsproject tussen de Belastingsamenwerking, GGD, Omgevingsdienst, Waterschap en Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant zijn data (o.a. gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen) benut voor onderzoek naar het effect van hittestress op gezondheid. Hierbij is de samenwerking met de gemeente Breda opgestart als specifieke focus van het project. Op basis van historische oppervlaktetemperatuur data hebben we gekeken naar de effecten van groene maatregelen in Breda. Zien we een daling in oppervlaktetemperatuur in de omgeving waar groene initiatieven (e.g., rondom de groene kades in Breda) in de afgelopen jaren zijn geïnitieerd of zien we juist een stijging in de omgeving waar groen is verwijderd? Met andere woorden, welke groene initiatieven hebben gewerkt en welke niet?

Groene Kades

In 2022 is de uitvoering van het project ‘Green Quays’ in Breda gestart. Dit is een aanpak om de natuur terug te brengen in de stad door de kademuren van de Nieuwe Mark te vergroenen met bomen, (muur)planten en mossen. Dit zorgt niet alleen voor een mooi begroeide kademuur, maar ook een rijk en gevarieerd dierenleven. ‘Green Quays’ is een samenwerking tussen de Gemeente Breda, de TU Delft, Ravon, Natuurplein de Baronie, Wageningen Universiteit, Van den Berk Boomkwekerijen, Brabantse Delta en BLASt. De GGD West-Brabant is bij dit project betrokken om te monitoren wat de aanleg van deze groene kades doet op het gebied van gezondheid en welzijn van de buurtbewoners. Vóór de start van de vergroening is er gekeken naar wat buurtbewoners vonden van dit project en hoe ze tegen hun woonomgeving aankeken. Bekijk de resultaten van de meting. We zullen op meerdere momenten (tijdens en na de aanleg) monitoren of buurtbewoners positieve effecten ondervinden voor hun gezondheid, bijvoorbeeld doordat de natuur meer uitnodigt om te bewegen.

Infectieziekten

Sinds de coronacrisis is de noodzaak van een goed beeld op infectieziekten duidelijk geworden. Hiervoor wordt ingezet op een structurele surveillance en monitoring, niet alleen van corona maar van alle infectieziekten. In deze taak wordt zowel landelijk als regionaal samengewerkt met onderzoekers op IZB van andere GGD’en.

Naast de monitortaken wordt ook gericht onderzoek gedaan naar uitbraken en/of wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd. In juni 2021 is een wetenschappelijk onderzoek (Coco-studie) gestart naar de seroprevalentie van COVID-19 en transmissie van het coronavirus bij personeel werkzaam in niet-medische contactberoepen, zoals kappers en horecamedewerkers. Het eerste artikel en het tweede artikel zijn gepubliceerd. Ook is in het najaar van 2022 een onderzoek uitgevoerd naar een uitbraak na het NK open water zwemmen. Na deelname aan het evenement bleek dat een groot deel van de deelnemers ziek was geworden. Team onderzoek heeft in samenwerking met de teams IZB en GMV de uitbraak onderzocht en de waarschijnlijke oorzaak achterhaald. Hierover zal naar verwachting een publicatie volgen.

In oktober 2022 is een onderzoek uitgevoerd naar het gelijktijdig vaccineren van de griepprik en corona herhaalprik. Het doel was om te onderzoeken wat de voordelen van het gelijktijdig vaccineren kunnen zijn, voor zowel patiënten, huisartsenpraktijken als de GGD. Daarnaast was het doel om te onderzoeken of het aanbieden van beide prikken op hetzelfde moment leidt tot een hogere vaccinatiebereidheid en daarmee een hogere vaccinatiegraad voor corona.

In de eerste helft van 2022 heeft het team onderzoek in opdracht van en in samenwerking met Rezisto, het regionaal zorgnetwerk antibioticaresistentie (ABR), het regionale risicoprofiel ABR voor de provincie Noord-Brabant geüpdatet. Het doel van het risicoprofiel is inzicht geven in de verschillende risico’s op het gebied van ABR in de regio van het zorgnetwerk en wat er al wordt gedaan om deze risico’s te beheersen. Het risicoprofiel vormt een basis voor een risicobeheersplan en het stellen van prioriteiten voor beleid en maatregelen en het is een is een middel om organisaties, bestuurders en professionals in het zorgnetwerk te betrekken en te informeren.

Voor de regio Zeeland en Noord-Brabant levert het team onderzoek de Regionaal Epidemiologische Consulent (REC) op het gebied van infectieziekten. De REC ZeeBra wordt betaald door het RIVM en is met zes collega’s in Nederland verantwoordelijk voor epidemiologisch advies en afstemming over infectieziekten tussen de verschillende GGD’en en landelijke instellingen.

Met boer en verstand

Gemeenten vragen regelmatig een gezondheidskundig advies aan de GGD over een uitbreiding of nieuwvestiging van een veehouderijbedrijf. Waar er bij vergunningaanvragen voor milieufactoren, zoals geur, fijnstof en endotoxinen wettelijke kaders en gezondheidskundige normen zijn, zijn die er voor zoönosen niet. Hierdoor kan het voorkomen dat GGD’en verschillend adviseren. In dit onderzoek is door experts beoordeeld welke maatregelen relevant en haalbaar zijn om de insleep, verspreiding en uitstoot van zoönosen op veehouderijen te voorkomen.
Middels een literatuurstudie is een overzicht van maatregelen opgesteld en hebben de experts hun oordeel over die maatregelen gegeven via de Delphi-methode. Het resultaat is een overzicht van, door experts gedragen, relevante en haalbare maatregelen voor verschillende veehouderijsectoren. GGD’en kunnen deze overzichten gebruiken in de advisering aan gemeenten. Maatregelen voor verschillende veehouderijsectoren: Zoönosen geiten, Zoönosen pluimvee, Zoönosen rundvee, Zoönosen varkens.

Tijdens een posterpresentatie op de landelijke Transmissiedag Infectieziekten is de Jim van Steenbergenprijs toegekend aan dit onderzoek. Bekijk hier de poster met resultaten.

Integrale Veiligheid

In opdracht van de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant heeft het team onderzoek een Monitor Integrale Veiligheid ontwikkeld. In de praatplaat staat een samenvatting. Verder ondersteunt het team onderzoek de Veiligheidsregio bij analyses op branddata of op de data van de Gemeenschappelijke Meldkamer. Zo is de sociale stabiliteit gedurende de COVID-19 uitbraak gemonitord. Vanuit het team onderzoek ondersteunen we ook de GHOR Brabant MWN bij analyses van data evenementenveiligheid en bij netwerkanalyses.

Gezondheidsonderzoek bij Rampen

Als team onderzoek hebben we een crisistaak Gezondheidsonderzoek bij Rampen, in samenhang met de andere crisisprocessen van de GGD op medische milieukunde, psychosociale hulpverlening en infectieziektebestrijding. In opdracht van de Rijksoverheid monitoren de teams onderzoek van GGD’en de komende jaren de gezondheid van de inwoners op effecten van de coronacrisis. Er worden extra corona-gezondheidsmonitors uitgevoerd bij jongeren, jongvolwassenen, volwassenen en ouderen en apart voor de doelgroep OGGZ. Ook is er in 2022 extra aandacht uitgegaan naar de vluchtelingen uit Oekraïne en problematiek die dit voor de gemeenten met zich mee brengt; samen met het NIVEL loopt hier een onderzoek naar.